Կոչ ուղղված Ադրբեջանի Հանրապետության բնիկ ժողովուրդներին, միջազգային իրավունքում արհեստականորեն ձեւավորված պետության, որ Թուրքիայի 100-ամյա ցեղասպան մեքենան է Փոքր Ասիայում եւ Անդրկովկասում, 01-10-2020
Մի պատերազմեք հայերի հետ Արցախում (Ղարաբաղ) եւ Նախիջեւանում:
1000 տարի շարունակ Կովկասի բնիկ ժողովուրդների՝ ավարների, լեզգիների, ռուտուլների, ցախուրների, տաբասարանցների, թալիշների, հայերի, թաթերի, ուդինների նախնիները գծել են այն սահմանները, թե ով որտեղ պետք է ապրի: Մեր նախնիները թույլ տվեցին եւ իրավունք այս տարածքներում ապրելու տարածաշրջան եկած քոչվոր ցեղերի, որոնք հետագայում մեթոդաբար, տասնամյակներ շարունակ, բռնակցեցին մեր հողերը: Միայն Լեռնային Ղարաբաղի հայերն են միշտ դեմ եղել ցեղասպան հարեւանների՝ ԹՈՒՐՔԵՐԻ — Կովկասյան թաթարների․ հետ արհեստականորեն ստեղծված եկվորների ուծացման ու ինտեգրման քաղաքականությանը: Այնուհանդերձ, նրանք ստիպված էին դառնալ Ադրբեջանի ԽՍՀ քաղաքացիներ, որտեղ համարվում էին պետականաստեղծ ազգ: Արժէ նշել նաեւ, որ միայն Ադրբեջանի հայերն էին, որ քսաներորդ դարի ընթացքում երեք անգամ ենթարկվել են ցեղասպան գործողությունների, ցեղասպան եկվոր հարեւանների կողմից, հայաբնակ Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզում եւ Նախիջեւանի Ինքնավար Հանրապետությունում՝ իրենց իրավունքները պաշտպանելու համար:
Եւ այսպես, Խորհրդային Միությունը փլուզվեց: Վերոնշյալ ինքնավար տարածքները, Ադրբեջանի ղեկավարությունը որոշում կայացրեց վերցնել իր ձեռքը: Ինչին Լեռնային Ղարաբաղի քաղաքացիների ճնշող մեծամասնությունը, նրանց շարքում նաեւ հույները եւ ռուսները, պատասխանեցին վճռական «ո՛չ» — ով:
Միջազգային շրջանակներում Փոքր Ասիայի եւ Անդրկովկասի թուրքերի ցեղասպան պետական մեքենայի ջանքերով հայկական տարածքները համարվեցին «վիճահարույց»: Այն, որ «վիճելի» են տարածքները, միջազգային իրավունքի համաձայն եւ, ըստ էության, չեն պատկանում Ադրբեջանին, վկայում է հետեւյալը.
-
Ազգերի լիգայի փաստաթուղթ, Սեւրի խաղաղության պայմանագիր, 10 օգոստոս 1920 թ., ԱՄՆ Նախագահ Վուդրո Վիլսոնի Իրավարար վճիռ Հայաստանի եւ Թուրքիայի միջեւ սահմանի վերաբերյալ, 22 նոյեմբեր 1920 թ.: Համաձայն միջազգային իրավունքի Իրավարար վճիռն ուժի մեջ է մտնում ստորագրման օրվանից, չունի հետադարձ ուժ եւ ժամկետային սահմանափակում:
Միջազգային իրավունքի վերը նշված փաստաթղթերի հիման վրա Հայաստան պետության արեւելյան սահմանների խնդիրները որոշվում էր հանրաքվեյով: Այն հստակ ասում է, որ ժողովրդական քվեարկության բացակայության դեպքում հարցը քննարկվում է Ազգերի լիգայի հանձնաժողովի կողմից: Ազգերի լիգայի կանոնադրության ներքո հանձնաժողովը նույնն է, ինչ Ազգերի լիգայի խորհուրդը, որի անդամները մեծ պետություններն էին, ինչպես ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի Անվտանգության խորհուրդի անդամները:
-
Ադրբեջանի Հանրապետության (հետագայում կրճատ՝ ԱՀ) պետական անկախության մասին սահմանադրական ակտ, Բաքու, Հաստատված է Ադրբեջանի Հանրապետության Գերագույն Խորհրդի կողմից (այսուհետ՝ ԱՀ) 18.10.1991 թ․։
«Հոդված 2. Ադրբեջանի Հանրապետությունը 1918 թվականի մայիսի 28-ից մինչեւ 1920 թվականի ապրիլի 28-ը գոյություն ունեցող Ադրբեջանի Հանրապետության իրավահաջորդն է»
«Հոդված 3. ԽՍՀՄ կազմավորման մասին պայմանագիրը 30.12․1922 թ․ անվավեր է Ադրբեջանին վերաբերող մասը ստորագրելու պահից»: Այսպիսով, ԱՀ-ն, որն առաջին անգամ ձեւավորվել է միայն 1918 թ., օրինականորեն հրաժարվեց այն տարածքները ժառանգելու իրավունքից, որոնք, ԽՍՀՄ Սահմանադրության համաձայն, նախկին ԱԽՍՀ տարածքներ են։
-
Հայտնի է նաեւ, որ «1918 թվականի մայիսից մինչեւ 1920 թվականի ապրիլի 28» Լեռնային Ղարաբաղը ԱՀ-ի մաս չէր կազմում, իսկ Նախիջեւանի տարածքը առավել եւս, որովհետեւ Հայաստանի Հանրապետության մաս էր կազմում։
Այսպիսով, Ադրբեջանի Հանրապետության վերոհիշյալ Սահմանադրական ակտի հիման վրա Ադրբեջանը չի կարող հավակնել Լեռնային Ղարաբաղին, այսինքն Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը չի խախտվել։
ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐ, ՈՐՈՆՔ ՀԱՍՏԱՏՈՒՄ ԵՆ ՎԵՐՈՆՇՅԱԼԸ ԼԵՌՆԱՅԻՆ ՂԱՐԱԲԱՂԻ ԵՎ ՆԱԽԻՋԵՒԱՆԻ ՄԱՐԶԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ
-
Ղարաբաղին ուղղված ապօրինի պահանջների պատճառով Ազգերի լիգան դե յուրե չճանաչեց ԱՀ-ն եւ մերժեց նրա անդամակցությունը Լիգային` դրանով իսկ չճանաչելով ԱՀ-ն նույնիսկ 1918 թ. Մայիսի 28-ի սահմաններում:
-
Ահա թե ինչու, հաշվի առնելով տարածքային շատ հարցերի վիճահարույց բնույթը, պետության սահմանները նշված չեն Ադրբեջանի Սահմանադրական ակտում:
-
ւսաստանի եւ Հայաստանի Հանրապետության միջեւ կնքված Համաձայնագրիրը՝ 10.08.1920 թ․, փաստում է, որ «վիճելի տարածքների օկուպացիան խորհրդային զորքերի կողմից չի կանխորոշում Հայաստանի Հանրապետության կամ Ադրբեջանի ԽՍՀ իրավունքների հարցը նշյալ տարածքներում»:
Այսպիսով, այս համաձայնագրով նույնպես Լեռնային Ղարաբաղը չի ճանաչվել որպես Խորհրդային Ադրբեջանի մաս:
Մոսկվայի պայմանագիրը, այսինքն. Լենին-Աթաթուրք պակտը ապօրինի փաստաթուղթ է, քանի որ երկու ստորագրողները ՝ բոլշեւիկյան Ռուսաստանը եւ քեմալական Թուրքիան պայմանագիրը ստորագրելու պահին միջազգային իրավունքի սուբյեկտներ չէին: Համաձայն այս դաշնագրի, իրավունքի չճանաչված այս սուբյեկտները բաժանեցին իրենց մեջ եւ փոխանցեցին երրորդ, չորրորդ եւ հինգերորդ կողմերին միջազգային իրավունքի կողմից պաշտոնապես ճանաչված սուբյեկտների՝ Հունաստանի եւ Հայաստանի, տարածքները։
-
Պետք է նշել նաեւ, որ Ղարաբաղն իր տարածքով մտավ Ադրբեջանի ԽՍՀ կազմ, 89% -ով հայաբնակ, այնպես, որ նա չզբաղեցրեց Ադրբեջանի որեւէ տարածք:
-
Նախեւանի հարցը նույնպես լուծվեց 1921 թ. Մարտի 16-ի Մոսկվայի պայմանագրով, այսինքն՝ Լենին-Աթաթուրք պակտով, բոլշեւիկյան Ռուսաստանի եւ քեմալական Թուրքիայի միջեւ, առանց այս տարածքի տիրոջ ՝ Հայաստանի մասնակցության:
Հետագայում, Կարսի 13.10.1921 թ. պայմանագրում նշված էր, որ Նախիջեւանի շրջանը միայն «կազմում է ինքնավար մարզ Ադրբեջանի հովանու ներքո», բայց ինչպես արդեն նշվեց վերեւում, ԽՍՀՄ փլուզումից հետո, Ադրբեջանի Հանրապետությունն ինքը հրաժարվեց Ադրբեջանական ԽՍՀ-ից, իսկ Նախիջեւանի շրջանը պետք է պատկաներ Հայաստանին, քանի որ «Հովանավորություն Ադրբ. ԽՍՀ-ի» չի նշանակում տարածքի փոխանցում վերջինիս:
Քանի որ Կարսի պայմանագիրը ստորագրած երեք կողմերը ՝ Վրացական ԽՍՀ-ն, Ադրբեջանական ԽՍՀ-ն եւ Հայկական ԽՍՀ-ն միջազգային իրավունքի սուբյեկտ չեն, միջազգային իրավունքի համաձայն Կարսի պայմանագիրը նույնպես որակվում է, որպես ապօրինի փաստաթուղթ:
-
Անհրաժեշտ է նաեւ հստակեցնել «Ադրբեջան» հասկացությունը, քանի որ դա չի նշանակում «ադրբեջանցիներով» բնակեցված տարածք:
Սա Պարսկաստանի Ատրպատ հրամանատարի նախկին նահանգն է, որն ընդգրկում էր Հյուսիսային Պարսկաստանի տարածքները եւ ներկայիս Ադրբեջանի միայն մի մասը, որտեղ ապրում էին պարսիկներ, կովկասյան թաթարներ (թուրքեր) եւ հայեր (տե՛ս ԽՍՀՄ մարդահամար 1926, որտեղ «ադրբեջանցիներ» հասկացություն, այսինքն թուրքերի նկատմամբ թշնամի զորավարի անունով անվանում չկա։ Վերջիններս պաշտոնապես յուրացրեցին օտար տարածքի «ժառանգության իրավունքը», այդ թվում ՝ սադրիչ կերպով պահանջելով Իրանի տարածքը, իրանական Ադրբեջանը:
Այսպիսով, «Ադրբեջանի Հանրապետություն» հասկացությունը, որպես ազգային սուբյեկտ, պատմականորեն եւ իրավաբանորեն անհեթեթ է:
Կովկասի հարգելի բնիկ ժողովուրդներ, Ադրբեջանի ազգային փոքրամասնություններ, ովքեր ողջ մնացին իրենց պատմական հայրենիքի վրա, թուրքերի՝ Փոքր Ասիայի եւ Անդրկովկասի եկվորների պետական ցեղասպան մեքենաների 100-ամյա գործողություններից:
Ամփոփելով այս ամենը վստահորեն եւ համարձակորեն կարող ենք ասել, որ գոյություն չունի միջազգային իրավունքի, որեւէ օրենսդրության ակտ եւ միջազգային իրավունքի սուբյեկտի նորմատիվ ակտեր, որով սահմանվում է Ադրբեջանի իրավունքը Ղարաբաղի ու Նախիջեւանի տարածքների եւ հարակից շրջանների նկատմամբ:
Վերոհիշյալի համաձայն, Լեռնային Ղարաբաղի Պաշտպանության Բանակի զորքերը չեն խախտում Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը միջազգային իրավունքի եւ միջազգային իրավունքի սուբյեկտների օրենսդրության համաձայն, քանի որ չի իրականացվել Ադրբեջանի Հանրապետության եւ Լեռնային Ղարաբաղի միջեւ սահմանազատում, իսկ Ադրբեջանը դե յուրե եւ դե ֆակտո այդ տարածքները պահանջելու իրավունք չունի, քանի որ ինքն է հրաժարվել ԽՍՀՄ տարածքում գտնվող տարածքների ժառանգությունից: Սա նշանակում է, որ անորոշ են, այսինքն իրավական տեսանկյունից վիճելի ոչ միայն Լեռնային Ղարաբաղի տարածքները, այլ նաեւ դրան սահմանակից շրջանները:
Ի՞նչ է կատարվում այսօր։
Չեկիստի եւ բոլշեւիկի՝ Հեյդար Ալիեւի որդին, ում հայրը օճառ էր ուտում եւ խուսափում զորակոչից Հայրենական մեծ պատերազմում, Իլհամը, ամենահարուստ եւ լկտի գող — նախագահը, ով հերոսացրեց կացնասպանին, կրճատեց ավարների 5 շրջանները (Նորսկի, Սորսկի, Կախսկի) եւ 500 հազար լեզգիների բնակության տարածքը: Թալիշները կորցրեցին ամեն ինչ: Քրիստոնյա ուդիները չկան:
Արդեն շուրջ 100 տարի է ինչ եկվորները համակարգված ու շարունակաբար բնիկ ժողովուրդների նկատմամբ իրականացնում ցեղասպանական քաղաքականություն:
Հեռու չէ այն ժամանակը, որ արդարությունը կհաղթանակի եւ բնիկ ժողովուրդների պատմական տարածքներում կվերականգնվեն Լեզնիստանը, Ավարստանը, Թալիշիստանը:
Հույն երեցները՝ սրբեր Կոսման եւ Աֆոնի Պաիսիուս Սվյատոգորեցը, տասնամյակներ առաջ կանխատեսել էին համաշխարհային պատերազմ, որտեղ կվերանան Անատոլիայի եւ Անդրկովկասի եկվոր թուրքերի արհեստականորեն ձեւավորված կեղծ պետությունները:
Իսլամն այս հարցում դերակատարություն չունի:
Թուրքը թյուրք չէ։
Իսլամ եւ թյուրք ժողովուրդները ներգրավված չեն բնիկ ժողովուրդների դեմ թուրքերի վայրագությունների մեջ:
Այդ իսկ պատճառով բնիկ ժողովուրդները գոյատեւեցին, իսկ փրկված բնիկ ժողովուրդների ժառանգները պարտական են իսլամական երկրների այդ ժողովուրդներին:
Արկածախնդիր, բռնապետ, ավազակ, ահաբեկիչ, ռասիստ, եկվոր Ալիեւ — կրտսերը ձեզ հայերի դեմ պատերազմի է տանում Ղարաբաղում եւ Նախիջեւանում:
Մի սատարեք բնիկ ժողովուրդների օկուպանտ եւ խտրական ռեժիմին եւ մի պատերազմեք հայերի հետ, մի աջակցեք եկվոր բռնազավթող ադրբեջանական բանակին, մի պաշտպանեք եկվորների բռնարար ռեժիմը:
Եկվորների առաջնորդն ինքը ՝ շրջապատելով իրեն այլ եկվորներով, նրանցից փրկություն էր ակնկալում:
Ոչ ոք չի փրկի եկվոր խաբեբային բնիկ ժողովուրդների կեցության տարածքում:
Եկվորների խմբակը ռասիստի գլխավորությամբ հանցագործություն է կատարում եւ պետք է պատժվի, ինչպես մարդկության պատմության մյուս բռնապետերը:
Եվ այսպես, սիրելի ավարներ, լեզգիներ, ռուտուլներ, ցախուրներ, տաբասարաններ, թալիշներ:
Լեռնային Ղարաբաղի դեմ թուրքական հերթական ագրեսիայի այս օրերին դուք վերջին հնարավորությունն ունեք հայտարարելու ձեր ինքնորոշման իրավունքները:
Էդուարդ ՓՈԼԱՏՈՎ
Հայաստանի եւ Արցախի հույների «Պատրիդա» կազմակերպության նախագահ, «Թալիշ» — սահմանամերձ բնակավայրեր հայրենասիրական կազմակերպության նախագահ
Դավիթ ԽԻՆՈԵՎ
«ԱՍԻՐԻԱ» ռուսական հայրենասիրական շարժման նախագահ, Մերձավոր Արեւելքի բնիկ ժողովուրդների փորձագետ
Մարտիկ ԳԱՍՊԱՐՅԱՆ
Հայաստանի եւ Արցախի հույների «Պատրիդա» կազմակերպության պատվավոր անդամ, 2020 թ.-ի տնտեսագիտության եւ խաղաղության ոլորտում Նոբելյան մրցանակի հավակնորդ, տնտեսագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր, ակադեմիկոս
Հրազդան ՄԱԴՈՅԱՆ
Հրապարակախոս
01.10.2020 թ․