Ռուս-թուրքական առճակատում. Հայկական ուղերձը Ստեփանակերտից
Հայկական անվտանգության հրամայականը գլոբալ անվտանգության շրջանակում դիտարկելու անհրաժեշտությունը թե ռազմավարական է, թե մարտավարական: Այն, որ Հայաստանը Կովկասում քառորդ դար պահում է միջազգային անվտանգության համակարգի սահմանը, ակնառու է առնվազն ադրբեջանական քաղաքականությանն առնչվող մի շարք պարզ դրվագներից՝ սկսած Ադրբեջանում իշխանության կոռումպացվածության, այդ կոռուպցիան նաեւ եվրատլանտյան քաղաքակրթական միջավայր արտահանելու դիվանագիտության հանգամանքից, մինչեւ միջազգային ահաբեկության հետ իշխանության մակարդակում կապերով:
Ի լրումն այդ ամենի՝ Ադրբեջանի պաշտոնական մակարդակով հայատյացության եւ լայն իմաստով մարդատյացության քաղաքականությունը, որովհետեւ կացնով մարդասպանին հերոսացնելը լոկ հայատյացության ակտ չէ: Այդպես կարող է անել միայն մարդատյաց համակարգը: Նույն օրինակներն Ադրբեջանը «մատուցեց» ապրիլյան քառօրյայում:
Այդ իմաստով, թե ռազմա-քաղաքական, թե քաղաքակրթական առումով Հայաստանը գծել ու պահում է միջազգային անվտանգության համակարգի սահմանը: Ըստ այդմ, Հայաստանը ոչ միայն անվտանգություն սպառող չէ, եւ ոչ միայն տարբեր թեժ կետերում բազմազգ առաքելություններում անվտանգություն իրացնող չէ, այլ անվտանգային միջավայր ստեղծող է:
Մարտավարական իմաստով Փաշինյանի արձանագրումը շատ կարեւոր է հատկապես այժմ առկա իրողությունների պարագայում, երբ Կովկասի՝ միջազգային անվտանգության համակարգի կարեւորագույն օղակի երկու այլ էական դերակատարներ՝ Թուրքիան ու Ռուսաստանը առճակատման մեջ են Սիրիայի Իդլիբում: Դա նշանակում է, որ նրանց միջեւ թեժ իրավիճակը որեւէ կերպ իր ազդեցությունն է թողնելու նրանց անմիջական դերակատարման եւ պարզապես նրանց համար գերակա ու կենսական ռեգիոնի մթնոլորտի վրա, ձեւավորելով ճնշման նոր ալիքներ:
Այստեղ Հայաստանը արձանագրում է գլոբալ անվտանգության խնդիրը, ռուս-թուրքական խնդրից բխող՝ հայկական անվտանգության ուղղությամբ հնարավոր ճնշմանը հակազդելու համար: Հայաստանի վարչապետը պարզորոշ հայտնում է, որ այդ ռիսկը լոկ Հայաստանի ռիսկը չէ, այլ գլոբալ անվտանգության համակարգի: Ըստ այդմ, ռուս-թուրքական խնդրի որեւէ հանգուցալուծում չի կարող դիտարկել գլոբալ անվտանգության համակարգի համար ռիսկ առաջացնող որեւէ հանգամանք, այսինքն որեւէ հանգամանք, որը կարող է ռիսկ առաջացնել Հայաստանի եւ Արցախի անվտանգության համար:
Միեւնույն ժամանակ, խիստ հատկանշական է, որ Փաշինյանն այդ առումով շեշտադրում է Հայաստանի եւ Արցախի մոտեցումների նույնությունը, ազդակ հղելով որեւէ մեկին, ում մտքով կարող է անցնել այդ խնդրում որեւէ «սեպարատ գործընկեր» գտնել Արցախում կամ որեւէ կերպ խաղալ Արցախի տարբերակման վրա:
Ի դեպ, այդ համատեքստում կարող է լինել նաեւ վարչապետի նուրբ ակնարկը այն «եզրի» առնչությամբ, որ ժամանակ առ ժամանակ շրջանառության մեջ է դրվում տարբեր առիթներով, իսկ անցնող օրերին՝ բանակում ողբերգական դեպքերի առիթով: Խոսքը «հայաստանցի-արցախցի» գերվտանգավոր «եզրի» մասին է, որը նաեւ տարբեր սուբյեկտներ սկսում են խաղարկել յուրովի, տարբեր «վարիացիաներով»:
